Denemarken heeft in 2021 de grenswaarde verlaagd voor zeswaardig chroom, dat wordt gebruikt in roestvrij staal en andere materialen. Zweden heeft dit voorbeeld niet gevolgd. Onderzoekers brengen nu in kaart hoeveel mensen aan de kankerverwekkende stof worden blootgesteld.
Velen van u hebben mogelijk de film Erin Brockovich gezien, die gebaseerd is op een waargebeurd verhaal. Maar niet iedereen herinnert zich misschien wat het grondwater in het stadje Hinckley, waar veel inwoners kanker kregen, eigenlijk vergiftigde.
De stof waar het plaatselijke energiebedrijf geen werk van maakte, was zeswaardig chroom (chroom-6). Deze uiterst gevaarlijke stof wordt niet alleen in Hinckley aangetroffen, maar ook op veel werkplekken in Zweden.
Hoeveel mensen lopen het risico er aan blootgesteld te worden? We weten het niet. Maar Karin Broberg, een professor aan Occupational and Environmental Medicine in Lund, heeft nu onderzoeksgeld ontvangen van Afa Försäkring om de zaak te onderzoeken.
Samen met collega’s in Lund en andere klinieken voor arbeids- en milieugeneeskunde zal in het hele land worden gezocht naar werkplekken waar chroom-6 wordt vermoed, zal de blootstelling in de lucht worden gemeten en zullen bloedmonsters van de werknemers worden genomen.
– In 1996 werd een onderzoek uitgevoerd, dat resulteerde in een schatting dat 10 000-20 000 werknemers waren blootgesteld. Nu willen we een nauwkeuriger beeld van de situatie krijgen.
Zeswaardig chroom is het element chroom wanneer het wordt geoxideerd en zes elektronen verliest. Hierdoor bindt chroom-6 zich gemakkelijker aan andere stoffen. Heel eenvoudig, chroom-6 wil compenseren voor de ontbrekende elektronen. De stof wordt gebruikt bij de vervaardiging van roestvrij staal, bijvoorbeeld, omdat het corrosie voorkomt. Het wordt bijvoorbeeld ook gebruikt bij verchromen, in houtconserveringsmiddelen en in sommige verven.
In gebonden vorm is de stof onschadelijk, maar wanneer stoffen die de chroom-6 bevatten worden verhit, kunnen ze vrijkomen. Mensen die roestvrij staal lassen of materialen gieten die chroom-6 bevatten, zijn voorbeelden van groepen die het risico lopen te worden blootgesteld, dus het is geen stof om mee te spelen. Karin Broberg zegt:
– Het is al lang bekend dat het kankerverwekkend is. Het gaat vooral om longkanker, maar ook om tumoren in de neusholten. Blootstelling kan ook leiden tot andere longaandoeningen en schade aan de lever en de nieren.
Chroom-6 is in de EU en andere landen al lang onderwerp van discussie. Op EU-niveau was er een besluit dat vanaf 2017 voor het gebruik van de stof speciale vergunningen nodig zouden zijn, maar dit werd teruggedraaid en tot 2024 zijn er weinig beperkingen. Er is echter een limiet van 5 microgram per kubieke meter lucht.
Volgens Karin Broberg is het mogelijk chroom-6 in sommige fabricageprocessen te vervangen. Maar het is moeilijk in misschien wel de belangrijkste: de produktie van roestvrij staal. Voorlopig zullen doeltreffende beschermingsmaatregelen moeten worden genomen voor degenen die het risico lopen te worden blootgesteld. Grenswaarden zijn hier belangrijk. In Zweden is de grenswaarde op EU-niveau vastgesteld op 5 microgram/m3. Maar Karin Broberg vindt dat het moet worden herzien.
In 2017 schatte het EU-comité voor grenswaarden het risico op longkanker over een periode van 40 jaar voor blootgestelde werknemers op 20 extra gevallen per 1000 werknemers. Dit is ver boven wat gewoonlijk als aanvaardbaar wordt beschouwd.
– Verschillende landen hebben de limiet verlaagd. In Denemarken ligt de grenswaarde sinds vorig jaar op 1 microgram en het is de bedoeling deze verder te verlagen. Het doel is 0,25 microgram. In de VS wordt een limiet van 2 microgram aanbevolen. Er is zeker iets te zeggen voor een herziening. Als het haalbaar wordt geacht de grenswaarden in ons buurland te verlagen, moet dat ook in Zweden lukken.
Marianne Walding, een deskundige op het gebied van chemische risico’s bij de Zweedse Arbeidsinspectie, zegt echter dat een herziening van de grenswaarde voor chroom-6 momenteel niet aan de orde is. Zij wijst erop dat de Zweedse limiet dezelfde is als in de EU.
– Op dit moment zijn wij druk bezig met de herziening van onze regelgevingsstructuur. Maar waarschijnlijk zullen te zijner tijd meer grenswaarden worden herzien. Er komt ook een herziening in de EU.
Het onderzoeksproject van Karin Broberg is reeds van start gegaan, waarbij in de eerste fase luchtmetingen worden verricht. In het volgende stadium zullen bloedmonsters worden genomen en geanalyseerd. Het project loopt tot 2023, maar zij hoopt de resultaten van de luchtmetingen volgend jaar al te kunnen presenteren.
– Wij hopen dat de metingen zullen aantonen hoe de blootstelling eruitziet, in welke bedrijfstakken de risico’s het grootst zijn en hoeveel mensen worden blootgesteld. Dit kan een basis vormen voor de discussie over grenswaarden, maar ook voor richtsnoeren voor de manier waarop met zeswaardig chroom kan worden omgegaan zodat mensen geen schade ondervinden.
JONAS FOGELQVIST
*** Vertaald met DeepL (gratis versie) correcties door Henk Stuiver ***
0 reacties