Het exo-skelet wordt steeds meer serieus genomen. Het is een apparaat dat de spieren ontlast bij zwaar werk en werk in lastige posities. Onderzoekers geloven dat veel blessures en aandoeningen die door dit soort werkzaamheden worden veroorzaakt, kunnen worden voorkomen.
Sommige dieren hebben hun skelet geheel of gedeeltelijk aan de buitenkant van hun lichaam. Dit geldt voor veel insecten, maar ook voor gordeldieren en schildpadden, bijvoorbeeld.
Dit wordt een exo-skelet genoemd. Kunstmatige exo-skeletten zijn nu beschikbaar voor mensen, en zij zouden een belangrijke rol kunnen spelen bij het beperken van werkgerelateerde letsel en aandoeningen in veel beroepen.
De eerste keer dat Pär Thorén, een Zweedse timmerman bij Peterson & Hansson AB, een exo-skelet uitprobeerde, vroeg hij zich af of het wel echt voor hem zou werken. Het hulpmiddel zag er nogal onhandig uit.
– Maar ik dacht, ik probeer het eens.
Het was een exo-skelet genaamd Exo-01. Het wordt rond het middel en over de schouders bevestigd. Kabels lopen van twee mechanische inrichtingen aan weerszijden omhoog naar beugels rond de elleboog.
Toen hij het hulpmiddel omdeed, voelde hij zich eerst ongemakkelijk. En het duurde een tijdje om je aan te passen. Maar al na een paar dagen merkte hij het verschil. Hij werkt vaak aan het bepleisteren van plafonds en muren (plaatsen van o.a. gipsplaten) met zijn armen op borsthoogte of boven zijn hoofd. Dat eist zijn tol.
– Als het vrijdag is, ben je uitgeput. Je kunt niet wachten tot het vier uur is. Maar nu worden zijn schouders, nek en armen lang niet zo zwaar belast. Het exo-skelet zorgt voor een mechanische ontlasting van de spieren, waardoor deze minder zwaar belast worden.
– De eerste keer duurde het een paar minuten om het exo-skelet af te stellen. Nu duurt het maar een halve minuut om het aan te doen.
Hij gelooft dat het exo-skelet nuttig kan zijn voor vele professionals.
– Het is goed in te zetten voor zwaar werk, en het is ook goed wanneer je bijvoorbeeld urenlang werkt met je armen op borsthoogte of hoger.
Het was begin vorig jaar dat Peterson & Hansson’s CEO Tony Nilsson hoorde over Exo-01.
– Ik ben best altijd een beetje sceptisch over nieuwe hulpmiddelen. Maar ik mocht hem zelf testen en merkte meteen dat hij goed steunde toen ik een schroevendraaier boven mijn macht gebruikte. Dus besloten we het in het veld uit te proberen en vrij snel daarna kochten we drie Exo-01’s.
Het is niet goedkoop, ze kosten rond de 2000 euro per stuk. Maar de berekening was simpel,”zegt hij.
– We doen veel aan het creëren van een prettige en goede werkomgeving, want het personeel is het belangrijkste dat we hebben. Uitval of veel verloop van medewerkers kost geld, zowel aan verloren ervaring als aan opleidingstijd voor nieuwe werknemers. Het exo-skelet ontlast het lichaam van werk dat vermoeiend en zwaar is en tevens kan leiden tot werk gerelateerde blessures, aandoeningen en ziekteverzuim.
Sajid Rafique is onderzoeker in robotica aan de Universiteit van Gävle. Hij werkt aan de ontwikkeling van exo-skeletten en bestudeert ook de effecten van de de hulpmiddelen die reeds in gebruik zijn. Hij gelooft dat de uitvinding een groot potentieel heeft.
– In studies die wij hebben verricht met het exo-skelet, een exoskelet voor het bovenlichaam, werd aangetoond dat de spierinspanning met 60 procent werd verminderd bij proefpersonen die met oefeningen in verschillende houdingen werkten.
Andere studies tonen goede effecten op het ziektecijfer aan. Ford heeft melding gemaakt van een aanzienlijke daling van het ziekteverzuim bij werknemers in de automobielsector die exo-skeletten gebruiken.
Er zijn twee verschillende soorten exoskeletten, legt hij uit, actieve en passieve. De actieve skeletten zijn uitgerust met sensoren en werken op batterijen. Ze worden vooral gebruikt in medische settings om mensen met verminderde spierkracht te helpen.
De exo-skeletten die nu op de werkplek worden gebruikt, zijn van de passieve soort. Ze werken mechanisch en hebben geen accunodig.
Passieve exo-skeletten worden nu al gebruikt in belangrijke industrieën. Maar ze zouden op veel meer werkplekken nuttig kunnen zijn,” zegt Sajid Rafique. Dat is de achtergrond van het Exskallerate-project, dat wordt uitgevoerd door universiteiten en innovatiecentra in zes noordelijke landen. Hij is de Zweedse contactpersoon.
– Het doel van het project is gewoon om meer mensen exo-skeletten te laten gebruiken. De nadruk ligt op kleine en middelgrote ondernemingen, die momenteel terugdeinzen voor de kosten. Wij informeren over de voordelen van dit soort hulpmiddelen, nemen contact op met de bedrijven en bieden hen aan het exo-skelet te testen.
Er is een snelle ontwikkeling,” vervolgt hij. Veel fabrikanten ontwikkelen nieuwe modellen van exo–skeletten. Sommigen ontlasten schouders en armen, anderen heupen en knieën. Hij voorziet een breder gebruik.
– Ze moeten geschikt zijn voor alle beroepen die repetitieve taken met zich meebrengen die kunnen leiden tot slijtage- overbelasting en scheurletsels. Exo-skeletten zullen in de toekomst ook lichter en flexibeler worden, zodat ze soms onder werkkleding kunnen worden gedragen.
Ulf Kvarnström, gezondheids- en veiligheidsfunctionaris bij het Zweedse verbond van bouwvakkers, zegt dat er nog te weinig ervaring met exo-skeletten is opgedaan om er iets definitiefs over te kunnen zeggen.
Dit soort hulpmiddelen mag echter geen invloed hebben op de normale werkomgeving, bijvoorbeeld door nog snellere en zwaardere werkzaamheden, vervolgt hij.
– Tegelijkertijd hebben de meeste aandoeningen van bouwvakkers betrekking op de nek, de bovenste borstwervelkolom en de onderrug. Als de exo-skeletten hun belofte waarmaken, kan dat natuurlijk, op een positieve manier, van invloed zijn op het letselbeeld.
– Als er geen risico-evaluaties en actieplannen ter vermindering van schadelijke werkactiviteiten worden uitgevoerd, zullen exo-skeletten niet helpen. Maar dergelijke hulpmiddelen, in combinatie met risicobeoordelingen, zou een stap in de goede richting kunnen zijn.
0 reacties