Welke factoren beïnvloeden Veilig Gedrag & wat is Veilig Gedrag nu eigenlijk?
Er zijn niet veel definities van ‘Veilig gedrag’. Hieronder een paar:
– Guldenmund en Hale (2013): ‘Gedrag dat bewijsbaar of waarschijnlijk leidt tot een situatie waarin geen letsel of schade ontstaat aan het individu of anderen’.
– Burke (2002): geeft een meer uitgebreide definitie ‘Acties en gedragingen die individuen in bijna alle professies vertonen, om de gezondheid en veiligheid van werknemers, cliënten, het publiek en de omgeving te bevorderen’
Veilig gedrag is daarenboven niet zonder meer veilig. Dit komt omdat het begrip ‘veilig’ geen vanzelfsprekend begrip is. Gedrag is veilig, of onveilig, in relatie tot een bepaalde norm of standaard die voor dat bepaalde gedrag is geformuleerd.
Maar wat is nu precies veilig gedrag? Opvallend genoeg is hier weinig onderzoek naar gedaan. Burke et al. (2002) hebben een Generieke Veiligheid Prestatie Schaal (Engels: General Safety-Performance Scale, GSS) ontwikkeld en getest, waarin zij de volgende vier componenten onderscheiden:
– Werkpraktijken erop nahouden die risico’s verlagen;
– Gezondheids- en veiligheidsinformatie communiceren;
– Gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen;
– Werknemersrechten en -verantwoordelijkheden uitoefenen.
Een ander, in voornamelijk wetenschappelijk onderzoek nog veel gebezigd, onderscheid in veiligheidsgedrag is het verschil tussen compliantie – kernactiviteiten om de werkplek schoon en veilig te houden – en participatie – vrijwillige activiteiten die de algehele veiligheid verhogen (Griffin & Neal, 2000; Rupert, 2013).
Bovengenoemde vier componenten worden door Burke onder deze twee noemers geschaard, waarbij (1) als compliantie wordt aangemerkt en (2) en (4) als participatie.
Het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen is volgens Burke in sommige industrieën zodanig specifiek dat het als een aparte factor van de veiligheidsprestatie beschouwd kan worden (Burke , 2002, pp. 432-433).
Veilig gedrag houdt dus tenminste het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen in (3) en het volgen van veiligheidsregels (1). Veiligheidsparticipatie, o.a. ongevallen en incidenten melden (2) en ‘werknemersrechten’ uitoefenen (3), is daarentegen geen onvoorwaardelijke factor, deze wordt in belangrijke mate bepaald door persoonlijke motivatie (Griffin & Neal, 2000; Rupert, 2013).
Tot slot presenteren wij een recent model van Glendon en Clarke dat de enorme complexiteit van veilig en risico-gerelateerd gedrag wil tonen en de vele krachten die daarop van invloed zijn .
Centraal in hun figuur staat ‘Risico-gerelateerd gedrag’ dat enerzijds onder invloed staat van persoonlijkheidskenmerken (‘Individuele verschillen’) en sociaal-culturele druk en dwang en anderzijds wordt beïnvloed door interne processen (‘Cognitie en affect’) en vermogens (‘Neuronale relaties’).
Op ieder van deze componenten zijn uiteenlopende aspecten van invloed, een aantal daarvan wordt ook in onderstaand dossier aangestipt. Zoals uit het figuur van Glendon en Clark blijkt, maar verder ook uit dit dossier naar voren zal komen, vraagt gedragsbeïnvloeding bij voorkeur een keuze voor één bepaalde benadering die daarop zorgvuldig uitgewerkt en gevolgd dient te worden.
Wilt u het (gratis) gehele rapport lezen?
Gratis Downloadlink ( alleen voor leden van deze site, registreer je gratis)
0 reacties